Kredi kartı sistemi, uluslararası dev firmalar (Visa, MasterCard, AMEX, Diners Club, JCB) ile yerel kurumların işbirliğiyle çalışır. Türkiye’de bankalar, bu uluslararası ağlarla anlaşarak 5464 sayılı Kanun gereği BDDK izniyle kart çıkarır ve bu işlemlerin yurt içi akışında Bankalararası Kart Merkezi (BKM) kritik bir rol oynar. Bu metin, kart kimliği (BIN) yapısından başlayarak, BKM’nin uluslararası işlem akışındaki görevini ve Türkiye’nin milli ödeme sistemi TROY‘un stratejik önemini açıklamaktadır.

Kart Kimliği: BIN Kodunun Evrimi

Kredi kartlarındaki ilk 6 rakam, BIN kodunu oluşturur. İlk altı rakam, kartın ait olduğu bankayı, türünü (Gold, Klasik vb.) ve ortaklık kartı olup olmadığını belirleyen BIN kodunu oluşturur. Kalan on rakam ise müşteri hesap numarasına ilişkindir. Bu on rakamın sonuncusu kontrol rakamıdır. Nisan 2022 tarihi itibariyle BIN yapısı 6 haneden 8 haneye olarak değişmiştir. Artık ilk 8 hane belirleyici olan bankayı ve türünü belirlemektedir.

Uluslararası İşlemlerde Yetkilendirme Akışı ve BKM

Uluslararası yetkilendirme sisteminin yurt içindeki işleyişinden farkı, MasterCard Europay SPL ve Visa gibi kuruluşların sisteme dâhil olmasıdır. Bu kuruluşlar harcama yetkisi verilmesinde rol oynar. BKM’nin yurt içi işlemlerdeki merkezi rolü, uluslararası işlemlerde de devam eder. Yurt dışı kartın Türkiye’deki bir POS’ta kullanılması veya Türkiye kartının yurt dışı bir POS’ta kullanılması durumunda işlem akışı, Visa, MasterCard ve BKM’nin işbirliğiyle yönetilir.

Yurt Dışı Kartın Türkiye’de Kullanımı (Gelen İşlem)

1. İşlem, POS terminali tarafından POS sahibi bankaya iletilir.
2. POS sahibi banka işlem yapan kartın, BIN tablolarını kontrol edip kartı çıkaran bankayı belirledikten sonra ilgili işlemi yönlendirir. Bazı POS ya da ATM sahibi bankalar kendi yurtdışı (Visa, MasterCard vb.) arayüzleri olmadığından BKM üzerinden ( Switch yönledirmesi ) Visa, MasterCard ara yüzünü kullanmayı tercih etmektedir. Kartın yurtdışı bir bankaya ait olduğunu ve POS sahibi bankanın kendi yurtdışı arayüzü olmadığı varsayılır ise hedef BKM olur.
3. BKM, işlem yapılmak istenilen yurtdışı kartın türüne göre işlemi kart sahibi yurtdışı bankaya iletilmek üzere Visa, MasterCard ya da diğer kaynağa yönlendirir. Eğer banka Visa veyahut Mastercard’dan switch üstünden hizmet alıyorsa kart ürün sahibi (Visa Mastercard ya da diğer kaynak) bankaya gönderecektir.
4. Visa ya da Master Card sahibi yurtdışı bankanın işlem onay /red bilgisini BKM’ye iletir.
5.  BKM, Visa ya da MasterCard tarafından gönderilen onay /red bilgisini POS sahibi bankaya iletir. İşlem, iletilen bilginin içeriğine uygun olarak tamamlanır.

Türkiye Kartının Yurt Dışında Kullanımı (Giden İşlem)

POS sahibi yurtdışı bankaya ait POS (ya da ATM) üzerinden yurt içi bir bankaya ait kart ile işlem gerçekleştirilmek istendiğinde, işlem akışı aşağıdaki şekilde özetlenebilir.

1. İşlem POS (ya da ATM) tarafından önce POS (ya da ATM) sahibi yurt dışı bankaya iletilir.

2. Yurt dışı banka da bu işlemi Visa ya da MasterCard’a iletir. Visa ya da MasterCard işlemi BIN tablolarını kontrol edip hedefi belirledikten sonra kart sahibi bankaya gönderir. Eğer bankanın yurtdışı arayüzü yok ise banka BKM Switch üzerinden hizmet alır ve işlem Visa ya da MasterCard aracılığı ile BKM Switch’ e gönderilir.

3. BKM, gelen işlemi kart sahibi bankaya gönderir. Eğer banka Visa veyahut Mastercard’dan switch üstünden hizmet alıyorsa kart ürün sahibi (Visa /Mastercard) direkt bankaya gönderecektir.

4. Kart sahibi banka işlem onay /reddini BKM’ye ya da direkt Visa /Mastercard sistemine iletir.

5. BKM, kart sahibi banka tarafından gönderilen onay /red bilgisini Visa ya da MasterCard’a gönderir.

6. Visa ya da Mastercard da BKM’den aldığı yanıtı POS (ya da ATM) sahibi yurt dışı bankaya iletir. İşlem, iletilen bilginin içeriğine uygun olarak tamamlanır.

Yukarıdaki adımlardan anlayacağınız üzere kartınızın üzerindeki logoda yer alan kaynak firmanın ilgili işlemler sonucu elde ettiği komisyon ve ücretler bulunmaktadır.

🇹🇷 Milli Güç: TROY Kartın Stratejik Önemi

Bu uluslararası sistemlerin yanı sıra, Türkiye’nin kendi kart ödeme sistemi olan Troy da devreye girmiştir. Troy kartın temel amacı, yurt dışına gönderilen işlem komisyonlarının ülke içinde tutulmasıdır. Ayrıca, tüketim ekonomisinin herhangi bir dış etkenden doğan nedenlerden az etkilenmesi de düşünülmüştür. Troy kart 2025 sonu itibari ile yurt içi işlemlerde geçerlidir. Yurtdışı işlemlerde de kullanılabilmesi için çalışmalar devam etmektedir.

Kredi Kartı Sistemindeki Temel Kavramlar

BKM Takas ve Hesaplaşma Sistemi; Yurt içindeki herhangi bir kartın yurt içindeki kart bankası haricindeki herhangi bir POS’tan gerçekleşmesi durumu. MasterCard/Visa Takas ve Hesaplaşma Sistemi; Yurt dışı bir kartın yurt içi bir banka POS’undan işlem yapması durumu. Ayrıca, yurt içi bir kartın yurt dışı POS’larından işlem yapması durumu da söz konusudur.

Marka Paylaşım Takas ve Hesaplaşma Sistemi, kredi kartı markasının diğer marka katılımcıları tarafından kullanılması sonucu işlemlerin takaslaşmasını sağlar. Ayrıca, marka sahibi katılımcı ile diğer marka katılımcısı arasında ikili netleştirme yoluyla hesaplaşmayı gerçekleştirir. Örneğin; X bankası, Bonus ortaklığı altında bir kart çıkarır. X bankasının kredi kartı, bonus ortaklığına tabi bir POS üzerinden işlem yapar.

Takas; Sisteme gönderilen transfer emirlerinin aktarımı, bu emirlerin karşılıklı olarak iletilmesine aracılık edilmesidir. Ayrıca, bazı sistemlerde mutabakat öncesi provizyon alınması ve sisteme giren ödeme emirlerinin netleştirilmesini ifade etmektedir. 

Mutabakat; satıcı, işleme konu menkul kıymet veya finansal ürünü alıcıya aktarır. Bunun karşılığında alıcı da işleme ilişkin ödemeyi satıcıya aktarır. Mutabakat, işleme ilişkin tarafların yükümlülüklerini yerine getirmesi ve işlemin sonlanması anlamına gelmektedir. 

Mahsuplaştırma (Netleştirme); Örneğin; A bankasının POS’undan B bankası kartı ile toplam 1000 TL’lik işlem yapılsın. Aynı gün içinde B bankasının POS’undan A bankasının kartı ile 300 TL’lik işlem yapılsın. A bankasının B bankasına 1000 TL vermesi yerine, B bankasının da A bankasına 300 TL vermesi yerine netleştirme yapılarak A bankası B bankasına mutabakat sonucu 700 TL ödemesi ile netleştirme yapılır. Bu durum bazı bankalar arasında günde 100.000 ‘e yakın işlemin borç ve alacağının arasındaki farkın belirlenmesini sağlamaktadır.

Switch; Switch Sistemi, temel olarak ATM ve POS terminalleri vasıtasıyla kabul ettikleri diğer Üyelere ait kart işlemlerini, ilgili Üyeye Otorizasyon sorgusu için yönlendirilmesini sağlayan hizmettir. İlgili hizmet yurtiçi işlemler için BKM üzerinden, yurtdışından gelenler ise BKM / Visa / Mastercard üzerinden yönlendirilmektedir. Yurtdışı işlemleri için bazı bankalar aracı olarak BKM’yi kullanılabilirken bazı bankalar Visa / Mastercard sistemlerine direkt erişerek işlemi sonuçlandırmaktadırlar.